Stalking

Een stalker gebruikt als wapen emotioneel geweld om anderen zijn wil op te leggen. Hij werkt slim op het veiligheidsgevoel van mensen in. Veiligheid en vrijheid zijn immers voor ieder mens een eerste en zeer elementaire levensbehoefte. Het gevoel van veiligheid kwijtraken is dan ook bijna het ergste wat je als mens kan overkomen.

Categoriën

Forensisch psycholoog en stalking deskundige dr. Eric Blaauw maakt een indeling van stalkers op basis van hun gevaarlijkheid. Deze indeling is gebaseerd op het gedrag (en dus van het onderliggende motief) van stalkers. Niet de (vroegere) relatie is dus maatgevend voor de inschatting van het gevaar, maar het getoonde gedrag.
 

1.  Sadistische stalkers of psychopatische stalkers
   Deze stalkers zijn duidelijk het meest gevaarlijk en soms zelfs gewoonweg doodeng.
2.  Obsessionele waanstalkers of psychotische stalkers
   Deze stalkers zijn gevaarlijker dan categorie 3 (ex-partners) stalkers. Slachtoffers, meestal aantrekkelijke, geslaagde of beroemde mensen lopen een hoog risico op lichamelijk en/of seksueel geweld. Dodelijke slachtoffers vallen om andere (seksuele) misdrijven te bedekken of vanuit de gedachte dat de relatie na beider dood een betere kans maakt.
3. Ex-partner stalkers
   Deze categorie is gevaarlijk. Onderzoek toont aan dat ex-partners vaker gewelddadig zijn dan voormalige kennissen of wildvreemde stalkers. Dodelijke slachtoffers vallen bij deze categorie voornamelijk als gevolg van ongecontroleerde plotselinge woede-uitbarstingen, soms in combinatie met het gebruik van verdovende middelen en/of een psychiatrische stoornis.
4. Verliefde of romantische stalkers (erotomane stalkers)
   Een erotomane stalker is van alle stalkers het minst gevaarlijk.

Wettekst

Wettekst artikel 285B Wetboek van Strafrecht

1. Hij, die wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk maakt op eens anders persoonlijke levenssfeer met het oogmerk die ander te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden dan wel vrees aan te jagen wordt, als schuldig aan belaging, gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de vierde categorie.
2. Vervolging vindt niet plaats dan op klacht van hem tegen wie het misdrijf is begaan.

Negen fases

Het stalkingproces is - vanuit de visie van slachtoffers - beschreven in negen verschillende fases.  Deze negen fases bieden zo mogelijkheden om snel en adequaat stalking te herkennen, zodat hierop al in een vroeg stadium kan worden gereageerd en de schade zoveel mogelijk kan worden beperkt. 

1. Onbewuste fase
   Potentieel stalkinggedrag blijkt meestal al langer aanwezig, zonder dat het slachtoffer zich dat echt voldoende beseft.
2. Bewuste fase
   Slachtoffers zien in deze fase in dat het gedrag van de stalker soms te ver gaat en dat men dit zelf af en toe als vervelend of zelfs bedreigend ervaart.
3. Ernst dringt door
   Na vele pogingen het gedrag van de stalker positief te beïnvloeden en/of na vele toezeggingen van de stalker zijn gedrag te veranderen, komt het besef dat de stalker niet reageert en zijn gedrag niet verbetert.
4. Defensieve fase
   Het slachtoffer verkeert in voortdurende staat van alertheid.
5. Offensieve fase
   Het slachtoffer onderneemt actie en vecht vaak keihard terug om zichzelf maar te beschermen.
6. Uitputtingsfase
   Het slachtoffer kan in deze fase zowel lichamelijk als geestelijk uitgeput raken.
7. Omkeer fase
   Een stalker bestrijdt je niet alleen! Slachtoffers gaan hier op zoek naar mensen die hen kunnen en willen steunen.
8. Controle fase
   In deze fase zullen alle acties van het slachtoffer (moeten) leiden tot het afnemen van de stalking.
9. Herstel fase
   Uiteindelijk krijgt het slachtoffer weer het gevoel een leven te hebben in plaats van te moeten overleven.

De hierboven omschreven fases van stalking gaan uit van een gunstige afloop van de stalking. Er is geen tijd aan te geven hoe lang een stalkingproces of een bepaalde fase kan duren. Het is zeker geen uitzondering als één of enkele fases enkele jaren duren. De fasen kunnen elkaar verder heel snel opvolgen en ze kunnen zelfs gelijktijdig plaatsvinden. Ook kunnen bepaalde fases meerdere keren doorlopen worden.

Praktijkervaringen wijzen uit dat het stoppen van stalking baat heeft bij een snelle en consequente aanpak. Hoe eerder je handelt, hoe sneller en beter de stalking te stoppen is.

Online

Stalking vindt steeds vaker (ook) online plaats. Stalkers weten vaak wachtwoorden van een bepaald persoon, of kunnen inbreken omdat deze te makkelijk zijn. Een wachtwoordmanager maakt wachtwoordbeheer veilig en gemakkelijk, mede door een wachtwoord voor elke website te onthouden. Ook helpt een wachtwoordmanager bij het verzinnen van sterke wachtwoorden. Op VPNgids.nl/wachtwoordmanagers kunnen bezoekers alles lezen omtrent wachtwoordmanagers en sterke wachtwoorden.

Meer informatie

Meer informatie over stalking vindt u:

• Op deze website onder 'vormen' (factsheet).
• In deze brochure ' Als u wordt gestalkt' (informatie voor slachtoffers).
• Op de website van de politie (o.a. informatie over aangifte doen).
• Op de website van Slachtofferhulp Nederland.
• Op de website van SafetyNed: expert op het gebied van online veiligheid bij stalking en huiselijk geweld.