Visiedocument Rechtspraak (echt)scheiding ouders met kinderen
Familierechters signaleerden in de afgelopen jaren dat het aantal vechtscheidingen toeneemt en de gevolgen daarvan. Zij ontwikkelden verschillende alternatieve werkwijzen en procedures.
Het doel was steeds een in maatschappelijk opzicht effectievere afdoening, vooral in het belang van de betrokken kinderen. In opdracht van de Raad voor de rechtspraak en onder inhoudelijke verantwoordelijkheid van het Landelijk Overleg Vakinhoud Familie- en Jeugdrecht, is door familierechters een Visiedocument opgesteld. Hierin staat beschreven wat gerechten doen om te voorkomen dat strijdende ouders schade toebrengen aan hun kinderen.
Nieuwe werkwijzen
In 2017 worden de benodigde middelen vrijgemaakt om een aantal lokaal ontwikkelde werkwijzen landelijk in te voeren. Deze werkwijzen hebben zich in de praktijk bewezen:
- Regierechter
De regierechter voert actief de regie over een echtscheiding. Hij vergaart informatie, behandelt zoveel mogelijk alle geschillen en is zich ervan bewust dat de problemen die er zijn, met elkaar samenhangen. - Uniform hulpaanbod
Familierechters kunnen verwijzen naar verschillende hulpverleningstrajecten. De gemeente waar de kinderen wonen, financiert het traject. De rechter wordt op de hoogte gehouden van de resultaten. Als er een negatieve rapportage is, wordt de Raad voor de Kinderbescherming op de hoogte gesteld. - Bijzondere curatoren/gedragsdeskundigen
In complexe scheidingen zijn als bijzondere curatoren gedragsdeskundigen benoemd. Deze professionals richten zich gedurende de echtscheidingsprocedure volledig op het belang van het kind: zij geven hem of haar letterlijk een eigen stem en zorgen dat ouders zich bewust worden van mogelijk schadelijke effecten van hun gedrag. - Appointering op maat
De zittingsduur wordt bij deze werkwijze afgestemd op de complexiteit van de zaak. Als uit het dossier blijkt dat een zaak op juridisch of financieel gebied of vanwege het conflict waarschijnlijk niet makkelijk is, wordt er meer tijd voor uitgetrokken. De beoordeling van de dossiers gebeurt door deskundige, ervaren medewerkers. Ook wordt bekeken of een zaak vanwege het escalatierisico versneld op een zitting moet worden gepland. - Doorverwijzing naar mediation
Doorverwijzing naar mediators gebeurt al lang, maar nieuw is dat een rechtbank of gerechtshof zich actief opstelt door mediation voor te stellen aan partijen. Deze actieve werkwijze geldt ook als een reactie op dit aanbod achterblijft, of als maar één van de twee ouders mee wil doen. Hiermee onderstreept de rechter het belang van mediation.
Belang van kinderen
Hoe procedures ook vorm worden gegeven, uitgangspunt van de Rechtspraak is steeds dat de belangen van betrokken kinderen voldoende worden geborgd. Zij moeten op een goede manier een stem hebben in het scheidingsproces en in de procedure bij het gerecht, en de schade als gevolg van de scheiding moet tot het minimum worden beperkt.